A primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo summi boni.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Videmusne ut pueri ne verberibus quidem a contemplandis rebus perquirendisque deterreantur? Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Nullum inveniri verbum potest quod magis idem declaret Latine, quod Graece, quam declarat voluptas. Duo Reges: constructio interrete. Amicitiam autem adhibendam esse censent, quia sit ex eo genere, quae prosunt. Sed tamen enitar et, si minus multa mihi occurrent, non fugiam ista popularia. Bork Hoc est dicere: Non reprehenderem asotos, si non essent asoti. Erat enim res aperta. At enim sequor utilitatem. Tamen aberramus a proposito, et, ne longius, prorsus, inquam, Piso, si ista mala sunt, placet.

Quacumque enim ingredimur, in aliqua historia vestigium ponimus.

Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Sed tamen enitar et, si minus multa mihi occurrent, non fugiam ista popularia. Nam quid possumus facere melius? Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Hoc non est positum in nostra actione. Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Quid dubitas igitur mutare principia naturae?

Ego autem tibi, Piso, assentior usu hoc venire, ut acrius aliquanto et attentius de claris viris locorum admonitu cogitemus.

Omnis autem in quaerendo, quae via quadam et ratione habetur, oratio praescribere primum debet ut quibusdam in formulis ea res agetur, ut, inter quos disseritur, conveniat quid sit id, de quo disseratur.

Quo posito et omnium adsensu adprobato illud adsumitur, eum,
qui magno sit animo atque forti, omnia, quae cadere in
hominem possint, despicere ac pro nihilo putare.

Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro
voluit afferre sententiam.

Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia.

Sed plane dicit quod intellegit. Quod iam a me expectare noli. Qualem igitur hominem natura inchoavit? Sumenda potius quam expetenda. Iis igitur est difficilius satis facere, qui se Latina scripta dicunt contemnere. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam.

Corporis igitur nostri partes totaque figura et forma et statura quam apta ad naturam sit, apparet, neque est dubium, quin frons, oculi, aures et reliquae partes quales propriae sint hominis intellegatur.

• Hoc ne statuam quidem dicturam pater aiebat, si loqui posset.
• Eorum enim est haec querela, qui sibi cari sunt seseque diligunt.
• Minime vero istorum quidem, inquit.
• Varietates autem iniurasque fortunae facile veteres philosophorum praeceptis instituta vita superabat.
• Occultum facinus esse potuerit, gaudebit;
• Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit.

Poterat autem inpune; Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Itaque his sapiens semper vacabit.Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur.Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Que Manilium, ab iisque M. In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Addidisti ad extremum etiam indoctum fuisse.

In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam?

Quo invento omnis ab eo quasi capite de summo bono et malo disputatio ducitur. Tuum credibile?

Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate. Nunc de hominis summo bono quaeritur; Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Zenonis est, inquam, hoc Stoici.

Si longus, levis dictata sunt.

Consequatur summas voluptates non modo parvo, sed per me nihilo, si potest; Bork Fortasse id optimum, sed ubi illud: Plus semper voluptatis? Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior potest. Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. Id enim natura desiderat. Mihi enim satis est, ipsis non satis. Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem;

Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod
intellegam;

Is enim, qui occultus et tectus dicitur, tantum abest ut se
indicet, perficiet etiam ut dolere alterius improbe facto
videatur.
Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius de
amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, affirmatis
nullam omnino fore.

Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse
summum bonum, quo putet omnia referri oportere?

Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio? Quid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers? Heri, inquam, ludis commissis ex urbe profectus veni ad vesperum. Si quicquam extra virtutem habeatur in bonis. Ergo, si semel tristior effectus est, hilara vita amissa est? Restinguet citius, si ardentem acceperit. Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn. Intrandum est igitur in rerum naturam et penitus quid ea postulet pervidendum; Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides.

1. Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum.
2. Tubulo putas dicere?
3. Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis;
4. Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit?

Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus?

Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Sed haec omittamus; Addebat etiam se in legem Voconiam iuratum contra eam facere non audere, nisi aliter amicis videretur. Sed fortuna fortis; Quid iudicant sensus? Quis enim potest ea, quae probabilia videantur ei, non probare?

An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse?

Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus.An potest cupiditas finiri? Praetereo multos, in bis doctum hominem et suavem, Hieronymum, quem iam cur Peripateticum appellem nescio. Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus;

Quonam, inquit, modo?Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur?Immo videri fortasse.Quae cum praeponunt, ut sit aliqua rerum selectio, naturam videntur sequi;Idem adhuc;Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum.

Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata.

Hoc est non dividere, sed frangere. Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Quae cum essent dicta, discessimus. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello peti? Videsne, ut haec concinant? Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium consuetudo Latina traduceret. Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. Est enim tanti philosophi tamque nobilis audacter sua decreta defendere.

1. Stulti autem malorum memoria torquentur, sapientes bona praeterita grata recordatione renovata delectant.
2. Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus.

Dulce amarum, leve asperum, prope longe, stare movere, quadratum rotundum. Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Quibus ego vehementer assentior. Satisne ergo pudori consulat, si quis sine teste libidini pareat?

Venit ad extremum;In qua si nihil est praeter rationem, sit in una virtute finis bonorum;BorkIam illud quale tandem est, bona praeterita non effluere sapienti, mala meminisse non oportere?BorkQuid ergo attinet dicere: Nihil haberem, quod reprehenderem, si finitas cupiditates haberent?Memini vero, inquam;Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret.Scaevolam M.Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia;Perge porro;Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello peti?BorkInde igitur, inquit, ordiendum est.Quare conare, quaeso.Frater et T.

Quo modo autem philosophus loquitur? Quis est tam dissimile homini. Non enim iam stirpis bonum quaeret, sed animalis. Nunc agendum est subtilius. Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Non igitur bene. Tu autem, si tibi illa probabantur, cur non propriis verbis ea tenebas? Beatus autem esse in maximarum rerum timore nemo potest. Quae cum essent dicta, discessimus. Quae similitudo in genere etiam humano apparet.

1. Si longus, levis dictata sunt.
2. Ut optime, secundum naturam affectum esse possit.
3. Sed tamen intellego quid velit.
4. Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster?
5. An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit?

Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt. Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur? Verum esto;

• Ex ea difficultate illae fallaciloquae, ut ait Accius, malitiae natae sunt.
• Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere.
• Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse;
• Sin ea non neglegemus neque tamen ad finem summi boni referemus, non multum ab Erilli levitate aberrabimus.

Stoici autem, quod finem bonorum in una virtute ponunt, similes sunt illorum;

Duo enim genera quae erant, fecit tria. Bork Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae; Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus.

• Partim cursu et peragratione laetantur, congregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitantur;
• Tanti autem aderant vesicae et torminum morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere.
• Sin autem ad animum, falsum est, quod negas animi ullum esse gaudium, quod non referatur ad corpus.
• Ex quo intellegitur officium medium quiddam esse, quod neque in bonis ponatur neque in contrariis.